Τι συμβαίνει σε μια πόλη όταν τα μέσα μεταφοράς είναι δωρεάν

Στο Λονδίνο μια μηνιαία κάρτα για τις αστικές συγκοινωνίες αξίζει περίπου 221 ευρώ. Στην Κοπεγχάγη, που είναι μια αρκετά μικρότερη πόλη, χρειάζεσαι 177 ευρώ για να χρησιμοποιήσεις τις αστικές συγκοινωνίες μηνιαίως. Μία περιήγηση με τα μέσα μεταφοράς στο Παρίσι θα σου κοστίσει πάνω από 66 ευρώ για πέντε μόνο ημέρες. Στην Αθήνα το ποσό αυτό ανέρχεται μέχρι και στα 50 ευρώ, μηνιαίως. Υπάρχει, όμως, μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που έχει εξασφαλίσει τη δωρεάν μετακίνηση των πολιτών με τα ΜΜΜ και την είσπραξη 20 εκατομμυρίων ευρώ από τη συγκεκριμένη πρακτική, που όλα δείχνουν πως μόνον θετικές συνέπειες έχει.

Η πρωτεύουσα της Εσθονίας το Ταλίν, έθεσε σε εφαρμογή τη δωρεάν μετακίνηση των πολιτών στα ΜΜΜ από τις αρχές του 2013, μετά το αποτέλεσμα του σχετικού δημοψηφίσματος που διεξήχθη με απόφαση του δημοφιλούς δημάρχου της ‘Εντγκαρ Σαβίσαρ, μια απόφαση που από πολλούς χαρακτηρίστηκε ως πολιτικό ατόπημα, το οποίο η πόλη δεν μπορούσε να το υποστηρίξει οικονομικά.

Τρία χρόνια μετά την εφαρμογή του μέτρου, ο Σαβίσαρ τέθηκε σε διαθεσιμότητα λόγω της εμπλοκής του σ’ ένα σκάνδαλο διαφθοράς. Μπορεί ο δήμαρχος να έφυγε από το πόστο του, ωστόσο η πόλη συνεχίζει το πρόγραμμα, υποστηρίζοντας ότι αντί να κοστίσει χρήματα, επιφέρει σημαντικά κέρδη, τουλάχιστον, 20 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο.

Για να μπορέσει να χρησιμοποιήσει κανείς δωρεάν τα λεωφορεία τα τραμ και τα τρόλεϊ στο Ταλίν θα πρέπει να είναι καταγεγραμμένος στο μητρώο των μόνιμων κατοίκων της πόλης. Συγκεκριμένα, οι εγγεγραμμένοι το μητρώο είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν 1.000 ευρώ από το ετήσιο εισόδημά τους στον δήμο, για φόρους και για την χρήση διάφορων δωρεάν υπηρεσιών, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και η χρήση των ΜΜΜ, εξηγεί ο Δρ. Όντεντ Κατς, ένας ειδικός που έχει διεξαγάγει μια έρευνα για το συγκεκριμένο εγχείρημα. Έτσι, οι κάτοικοι του Ταλίν χρειάζεται να πληρώσουν το ποσό των 2 ευρώ για να αποκτήσουν μια “πράσινη κάρτα” και μετά όλα τους τα ταξίδια είναι δωρεάν.

Από την προώθηση του σχεδίου, εκτιμάται πως περισσότεροι από 25.000 κάτοικοι εγγράφηκαν στην πόλη που μέχρι πρότινος αποτελούνταν από πληθυσμό 416.000 κατοίκων και εδώ είναι το προβληματικό κομμάτι της υπόθεσης. Όσο περισσότερα λεφτά κερδίζει το Ταλίν, τόσο λιγότερα λεφτά βγάζουν τα μέρη που εγκαταλείπουν οι κάτοικοί τους για να ζήσουν στην πρωτεύουσα της Εσθονίας, εξηγεί ο Κας “επομένως δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι η κυβέρνηση και ο δήμος βλέπουν τα πράγματα από άλλη οπτική πλευρά”, επισημαίνει.

Ο Άλαν Αλακούλα, ο επίσημος εκπρόσωπος του εγχειρήματος παραδέχεται ότι η αύξηση του πληθυσμού ήταν ένα από τα σημαντικότερα κίνητρα για να τεθεί το συγκεκριμένο σχέδιο σε εφαρμογή, ωστόσο επιμένει ότι ο αρχικός λόγος ήταν η ανάγκη να αρθούν τα τείχη ανάμεσα στους ανθρώπους και στους δρόμους των πόλεων.

Το εγχείρημα χρειάστηκε έναν ολόκληρο χρόνο για να περάσει από το στάδιο του οραματισμού σε αυτό της πραγματικότητας και σε αυτό το χρονικό διάστημα ο Αλακούλα και οι συνεργάτες του προσπάθησαν να βρουν πόλεις στις οποίες να η δωρεάν μετακίνηση με τα μέσα μεταφοράς είχε ήδη εφαρμοστεί. Στην πόλη Χάσσελτ στο Βέλγιο η δωρεάν συγκοινωνία είχε καθιερωθεί εδώ και 16 χρόνια αλλά οι Βέλγοι επέβαλαν ξανά τιμή εισιτηρίου όταν είδαν ότι το συγκεκριμένο σχέδιο δεν μπορούσε να σταθεί οικονομικά. Δωρεάν συγκοινωνία υπήρχε και στην πόλη Ουμπανιέ κοντά στη Μασσαλία, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πλησίαζε τις φιλοδοξίες του Ταλίν.

Τρία χρόνια αργότερα το πρότζεκτ απέκτησε μεγάλη ζήτηση τόσο στην Κίνα όσο και στην Ρουμανία. “Θα ήμασταν χαρούμενοι αν το σχέδιό μας για δωρεάν συγκοινωνίες κατακτούσε τον κόσμο”, λέει ο Ακαλούλα.

Το Ταλίν δεν είναι μια υπερπληθής ή μεγάλη πόλη, τα περισσότερα ταξίδια δεν διαρκούν περισσότερο από 15 λεπτά και η μετακίνηση μοιάζει με διακοσμητικό στοιχείο της πόλης και όχι με κάτι που πρέπει να ενταχθεί σ’ αυτήν.

Στο Ταλίν οι οδηγοί περιμένουν υπομονετικά τους πεζούς να περάσουν τον δρόμο και να επιβιβαστούν στο τραμ κοντά στην πλατεία Δαβαντούς, στο κέντρο της πόλης. Ακόμα και στις ώρες αιχμής όσοι χρειάζονται μια θέση να καθίσουν μπορούν να τη βρουν. Τα τραμ και τα τρένα είναι καθαρά και οι κάτοικοι του Ταλίν δηλώνουν ενθουσιασμένοι με τη δωρεάν μετακίνηση, με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις να αναφέρουν ότι το 90% εγκρίνει το συγκεκριμένο εγχείρημα.

Παράλληλα, ο Δρ. Κατς αναφέρει πως το ρίσκο από το συγκεκριμένο εγχείρημα και τη δωρεάν πρόσβαση στα δημόσια μέσα μεταφοράς θα μπορούσε να οδηγήσει σε λιγότερες επενδύσεις στις αντίστοιχες υπηρεσίες. “Σε περίπτωση οικονομικής ύφεσης, οι επενδύσεις στις δημόσιες μεταφορές θα είναι περισσότερο εκτεθειμένες σε πιθανές περικοπές από τον προϋπολογισμό”, τονίζει.

Το Ταλίν δεν μπορεί να βασιστεί στην αύξηση της φορολογίας, καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε την μείωση των κατοίκων που μετακινούνται από τις άλλες πόλεις στην πρωτεύουσα.

Ωστόσο, ο Αλακούλα εμφανίζεται θετικός και υποστηρίζει πως στόχος του πρότζεκτ είναι να δημιουργηθεί και ένας τερματικός σταθμός στο αεροδρόμιο της πόλης, ώστε το δίκτυο να καλύπτει κάθε ανάγκη και κομμάτι του Ταλίν.

(ΠΗΓΗ: TheGuardian)