Οι στρουθοκάμηλοι των ελληνικών σχολείων

Οι εξετάσεις PISA διεξάγονται κάθε τρία χρόνια με τη συμμετοχή των 81 χωρών του ΟΟΣΑ. Κατά τη διαδικασία εξετάζονται οι επιδόσεις των 15χρονων μαθητών σε τρία πεδία: κατανόηση κειμένου, Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες. Δεν πρόκειται για διαγωνισμό, αλλά για διαγνωστική ανάλυση. Σκοπός της εξέτασης είναι να αναδειχθεί το γνωστικό επίπεδο των μαθητών και να καταγραφούν οι αδυναμίες που χρήζουν μεταρρυθμιστικής παρέμβασης.

Το υψηλότερο σκορ επίδοσης καταγράφεται στις χώρες της Ασίας. Η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα είναι η Εσθονία που ακολουθείται από τη Φινλανδία.

Η Ελλάδα βρίσκεται λίγο πιο κάτω από τη μέση. Κατατάσσεται στην ομάδα χωρών με επιδόσεις χαμηλότερες του μέσου όρου του ΟΟΣΑ. Πρακτικά αυτό δείχνει κάτι που όλοι γνωρίζουμε: το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν μπορεί να ακολουθήσει τις απαιτήσεις των καιρών και μάλιστα σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον εργασίας. Ειδικά στους τομείς των θετικών επιστημών, ο ανταγωνισμός είναι πλέον παγκόσμιος.

Οι εξετάσεις της PISA για το 2025 πρόκειται να διεξαχθούν σήμερα, Πέμπτη (22/5), σε όσα ελληνικά σχολεία το επιτρέψει η ΟΛΜΕ καθώς έχει προκηρύξει στάση εργασίας. Η ΟΛΜΕ καταγγέλλει την ελληνική συμμετοχή στις εξετάσεις καθώς, όπως σημειώνει σε ανακοίνωση της, «εντάσσονται στο συνολικό αντιδραστικό σχεδιασμό της κυβέρνησης, που επιχειρεί να επιβάλει ένα σύστημα αξιολόγησης για τους/τις εκπαιδευτικούς και τις σχολικές μονάδες, με στόχο την κατηγοριοποίησή τους. Αποτελούν εργαλείο των αντιεκπαιδευτικών σχεδίων του ΟΟΣΑ. για την εκπαίδευση και επιχειρούν την αλλαγή του χαρακτήρα του δημόσιου σχολείου σε μηχανισμό ταξικής επιλογής, αποκλεισμού, κατηγοριοποίησης και υποβάθμισης».

Μάλιστα. Η ΟΛΜΕ καταγγέλλει τα αντιεκπαιδευτικά σχέδια του ΟΟΣΑ, αλλά και την «προώθηση δεξιοτήτων που εξυπηρετούν μόνο τις ανάγκες της αγοράς». Εντάξει, φταίει ο καπιταλισμός. Μόνο που η ΟΛΜΕ δεν απαντάει σε ένα βασικό ερώτημα: για ποιο λόγο τα ελληνόπουλα υστερούν τόσο πολύ στην κατανόηση κειμένου, στα Μαθηματικά και στις θετικές επιστήμες;

Εδώ η μπάλα δεν πάει στην εξέδρα, αλλά στην έλλειψη υποδομών, στην υποστελέχωση, στην απουσία ειδικής αγωγής και στον υπερπληθυσμό εντός της τάξης. Καμία αντίρρηση. Ομως για ποιο λόγο όλα αυτά, τα αδιαμφισβήτητα προβλήματα, πρέπει να αποκλείουν τα παιδιά από μία εξέταση που θα μας επιτρέψει να έχουμε σφαιρική άποψη για το επίπεδο τους; Απλό. Είναι κομματάκι δύσκολο να βγει η ΟΛΜΕ και να υποστηρίξει ότι τα παιδιά αδυνατούν να κατανοήσουν ένα κείμενο επειδή υπάρχει πρόβλημα στη στέγη του σχολείου.

Η ανεπάρκεια, που αποκαλύπτεται από τα αποτελέσματα των εξετάσεων, εκθέτει, πέρα από το κράτος, την αδυναμία των εκπαιδευτικών μας να μεταδώσουν σύγχρονη γνώση. Και όχι, δεν φταίνε αποκλειστικά αυτοί για το πρόβλημα. Και οι ίδιοι είναι κομμάτια κιμά που βγαίνει από την ίδια μηχανή εδώ και χρόνια. Διδάσκουν με τον τρόπο που διδάχθηκαν και οι ίδιοι. Καλό θα ήταν, λοιπόν, να μάθουν από τους άλλους.

Το παγκόσμιο εκπαιδευτικό σύστημα διακρίνεται από αγκυλώσεις που παραπέμπουν στον 17ο αιώνα. Τα παιδιά κάθονται στο θρανίο και ακούν τον δάσκαλο. Ομως η παραδοσιακή μέθοδος εκπαίδευσης ξεπερνιέται από τους καιρούς. Σε μερικά χρόνια, στις προηγμένες χώρες, οι μηχανές τεχνητής νοημοσύνης θα αναλάβουν μεγάλο κομμάτι του εκπαιδευτικού έργου. Και εμείς εδώ θα βλέπουμε να μεγαλώνουν οι πορείες των «αδιόριστων εκπαιδευτικών». Τα παιδιά θα έχουν στο κινητό τους το ChatGPT και στο ελληνικό σχολείο θα καλούνται, για άλλη μια γενιά, να αποστηθίσουν ύλη. Η ανάπτυξη συναισθηματικών και κριτικών δεξιοτήτων δεν υποστηρίζεται από το σχολείο. Σε ορισμένες περιπτώσεις δε, υπονομεύεται.

Αν τώρα κοιτάξεις τη συνολική εικόνα από μακριά, θα διαπιστώσεις ότι η αναχρονιστική αρτηριοσκλήρυνση της ΟΛΜΕ είναι μικρό πρόβλημα μέσα σε ένα μεγαλύτερο. Το σχολείο βρίσκεται σε άλλον αιώνα και αυτό ελάχιστα απασχολεί την κοινωνία που συνεγείρεται μόνο αν τεθεί θέμα για τα Θρησκευτικά, το περιεχόμενο της Ιστορίας και τις έμφυλες ταυτότητες.

Πολλά από τα δεινά της χώρας μας οφείλονται στην έλλειψη παιδείας-ακαδημαϊκής και κοινωνικής. Είναι κάτι που δεν το εντοπίζεις μόνο στο σώμα της νεότερης Ιστορίας, αλλά το βλέπεις και στην καθημερινότητα. Και όσο αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα με μπαλώματα, μισόλογα και δογματισμούς, θα συνεχίζουμε να παράγουμε όχι σύγχρονους ανθρώπους, αλλά εξελιγμένους κλώνους των συνδικαλιστών της ΟΛΜΕ. Ενα σχολείο με μαθητές χωρίς σύστημα και εκπαιδευτικούς χωρίς αξιολόγηση, δεν μπορεί να προσφέρει κάτι καλύτερο.