ΤΑ EURO ΜΕΣΑ ΑΠΟ 7 ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Ξεκίνησε χθες (11/6) το 16ο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, που φέτος, για πρώτη φορά, φιλοξενείται από έντεκα διαφορετικά κράτη. Θα ολοκληρωθεί ακριβώς έναν μήνα μετά, στις 11 Ιουλιου, με τον μεγάλο τελικό που θα διεξαχθεί στο “Γουέμπλεϊ” του Λονδίνου. Πρόκειται για ένα “ταλαιπωρημένο” Euro, αφού κανονικά ήταν να διεξαχθεί πέρυσι, αλλά λόγω της πανδημίας, η UEFA το ανέβαλλε για το φετινό καλοκαίρι. Η επιλογή των έντεκα κρατών/πόλεων/γηπέδων, έγινε για να εορταστούν τα 60 χρόνια της διοργάνωσης που και αυτά συμπληρώθηκαν πέρυσι (πρώτο Euro το 1960 στη Γαλλία), πάντως το “φορμάτ” δεν άλλαξε και έτσι θα έχουμε το πρώτο “αποκεντρωμένο” τουρνουά στην ιστορία των Euro.

Σε αυτές τις έξι δεκαετίες και τις 15 διοργανώσεις, είτε ως Κύπελλο Εθνών, είτε ως Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, το Euro μας έχει χαρίσει μοναδικές ποδοσφαιρικές στιγμές, εκπληκτικές προσπάθειες, μαγικά γκολ, απίστευτες ανατροπές, ιστορικές νίκες, μικρά και μεγαλύτερα “θαύματα”. Το μεγαλύτερο όλων φυσικά, δεν είναι άλλο από τον άθλο της Εθνικής μας το καλοκαίρι του 2004 στα γήπεδα της Πορτογαλίας, τότε που ολόκληρη η Ελλάδα βγήκε στους δρόμους για να πανηγυρίσει την κατάκτηση του τροπαίου. Στο σημερινό κείμενο, έχουμε διαλέξει επτά από τις πιο χαρακτηριστικές ιστορίες της διοργάνωσης, από εκείνες τις ξεχωριστές στιγμές που έμειναν αξέχαστες σε όλους τους ποδοσφαιρόφιλους και που μνημονεύονται μέχρι σήμερα.

Δεν έχουμε συμπεριλάβει σε αυτές το “θαύμα” του 2004, ακριβώς επειδή έχουν γραφτεί τόσα πολλά τα τελευταία αυτά 17 χρόνια, που δε θα είχε νόημα μια ακόμα επανάληψη. Έτσι κι αλλιώς, εκείνο το Euro θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί μια κατηγορία μόνο του. Πάντως, αν το εξετάσουμε διαχρονικά, θα δούμε ότι το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, είναι η διοργάνωση που έχει προσφέρει την ευκαιρία της κατάκτησης ενός μεγάλου τίτλου, σε ιστορικές Εθνικές της ηπείρου που δεν το κατάφεραν στα Μουντιάλ. Τα παραδείγματα είναι αρκετά: η Σοβιετική Ένωση του Λεβ Γιασίν (1960), η Τσεχοσλοβακία του Αντονίν Πανένκα (1976), η Ολλανδία του Μάρκο Φαν Μπάστεν (1988), η Δανία του Πέτερ Σμάιχελ (1992), η Πορτογαλία του Κριστιάνο Ρονάλντο (2016).

Οι ιστορίες, τις οποίες θα θυμηθούμε σήμερα, αφορούν την Ισπανία του 1964 και την προπαγάνδα του Φράνκο, την Ιταλία του 1968 και την πρόκρισή της στον τελικό που προήλθε από στρίψιμο νομίσματος, την Τσεχοσλοβακία του 1976 και το περίφημο πέναλτι που εμπνεύστηκε ο Πανένκα, τη Γαλλία του 1984 και το φάουλ-γκολ του Μισέλ Πλατινί, την Ολλανδία του 1988 και το εκπληκτικό γκολ του Φαν Μπάστεν, τη Δανία του 1992 και την απίστευτη κατάκτηση του τίτλου, μαζί με το προσωπικό δράμα του Βίλφορτ και τέλος, τους δυο συνεχόμενους τελικούς του 1996 και του 2000, που κρίθηκαν αμφότεροι με το “χρυσό γκολ”, με θριαμβευτές τους Γερμανούς (1996) και τους Γάλλους (2000). Περνάμε αμέσως στη “δράση”, αφού πρώτα ευχηθούμε να δούμε ένα θεαματικό Euro!

1964, Ο ΦΡΑΝΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΙΡΑΓΜΕΝΟ ΒΙΝΤΕΟ!

Ξεκινάμε από το 1964 και τη δεύτερη διοργάνωση του Euro με “οικοδέσποινα” την Ισπανία. Η ομάδα του Χοσέ Βιγιαλόνγκα “ίδρωσε” μέχρι να αποκλείσει στον ημιτελικό τους Ούγγρους (στους οποίους αγωνιζόταν και ο Ίμρε Κόμορα, μετέπειτα προπονητής του Ολυμπιακού), αλλά κατάφερε με το γκολ του Αμάνθιο στην παράταση (σκορ κανονικής διάρκειας 1-1) να πάρει την πρόκριση για τον τελικό. Στον άλλο ημιτελικό, στο “Καμπ Νόου”, οι Σοβιετικοί έκαναν περίπατο απέναντι στη Δανία (3-0) και ταξίδεψαν από τη Βαρκελώνη στη Μαδρίτη για να υπερασπιστούν τον τίτλο τους. Πριν από τον τελικό, ο Βιγιαλόνγκα μάζεψε τους παίκτες του και αράδιασε πάνω στο χώμα, πέτρες που αντιπροσώπευαν τους Ισπανούς ποδοσφαιριστές και κουκουνάρια που ήταν αυτοί της Σοβιετικής Ένωσης, θέλοντας να πείσει τους παίκτες του ότι οι πέτρες είναι πιο δυνατές από τα κουκουνάρια και γι’ αυτό θα νικούσαν!

Μπροστά σε 125.000 θεατές – και όχι σε 79.000 όπως λανθασμένα αναφέρεται στις περισσότερες πηγές – που γέμισαν ασφυκτικά κάθε γωνιά του “Σαντιάγο Μπερναμπέου”, οι Ισπανοί προηγήθηκαν πολύ νωρίς, στο 6’, με σουτ-γκολ του Τσους Περέδα, ο οποίος εκμεταλλεύτηκε μια ασυνεννοησία των Σοβιετικών μέσα στην περιοχή τους και εκτέλεσε από κοντά τον Λεβ Γιασίν. Δυο λεπτά αργότερα, ο Χουσαΐνοφ έφερε το ματς στα ίσια με ένα πλασέ από το ύψος της μεγάλης περιοχής που αιφνιδίασε τον Ιρίμπαρ. Ο αγώνας κύλησε χωρίς ιδιαίτερες συγκινήσεις μέχρι το 84’, όταν ο Περέδα κινήθηκε από δεξιά, έβγαλε σέντρα ακριβείας στον Μαρθελίνο, ο οποίος με δύσκολη όσο και θεαματική κεφαλιά ψαράκι άφησε άγαλμα τον Γιασίν, διαμορφώνοντας το τελικό 2-1.

Το τουρνουά πάντως σημαδεύτηκε από την προπαγάνδα της δικτατορίας του Φράνκο. Δυο παραδείγματα: Για περίπου 40 χρόνια οι Ισπανοί νόμιζαν ότι η σέντρα στον Μαρθελίνο είχε βγει από τον Αμάνθιο και όχι από τον Περέδα. Η κρατική ισπανική τηλεόραση (TVE) είχε αλλοιώσει το βίντεο, αφού ο Χενεραλίσιμο δεν μπορούσε να χωνέψει ότι παρών και στα δυο γκολ της Ισπανίας ήταν ένας παίκτης της Μπαρτσελόνα (Περέδα)! Παρά το γεγονός ότι τόσο οι παίκτες όσο και οι θεατές είχαν δει ξεκάθαρα ότι ο Περέδα είχε δημιουργήσει το δεύτερο τέρμα της Furia Roja, η προπαγάνδα λειτούργησε μέχρι το 2003, όταν οι Ρώσοι έδωσαν στη δημοσιότητα το πραγματικό πλάνο που είχε τραβήξει η δική τους τηλεόραση και έτσι, έστω και αργά, αποκαταστάθηκε η αλήθεια.

Το δεύτερο παράδειγμα έχει να κάνει με τα όσα δίδασκαν οι δάσκαλοι στα σχολεία της ισπανικής επαρχίας. Εκεί λοιπόν, ο Λεβ Γιασίν, ο μεγάλος τερματοφύλακας των Σοβιετικών, παρουσιαζόταν στους μικρούς μαθητές ως Βάσκος (!) που είχε γεννηθεί στην Ισπανία, στη συνέχεια η οικογένειά του είχε μεταναστεύσει στη Σοβιετική Ένωση και ο ίδιος είχε επιστρέψει ως “γενίτσαρος” στο Euro, χωρίς να θυμάται τίποτα από το παρελθόν του. Έτσι κι αλλιώς, για τον Ισπανό δικτάτορα, το ζήτημα ήταν περισσότερο πολιτικό από ποδοσφαιρικό. Η κατάκτηση του τροπαίου ήταν για εκείνον μια νίκη εναντίον του κομμουνισμού. Την επόμενη του τελικού, η “La Vanguardia” έγραφε: “Ο Φράνκο προώθησε στον θρίαμβο την Εθνική μας”.

1968, ΤΟ ΣΤΡΙΨΙΜΟ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ

Τέσσερα χρόνια μετά τον θρίαμβο των Ισπανών, είχαμε την τρίτη διοργάνωση που φιλοξενήθηκε στην Ιταλία. Οι “οικοδεσπότες” είχαν στις τάξεις τους μια πεντάδα φωτιά, τους νεαρούς τότε Τζίτζι Ρίβα, Σάντρο Ματσόλα, Τζιάνι Ριβέρα, Ντίνο Τζοφ και τον αρχηγό Τζιασίντο Φακέτι. Η “σκουάντρα ατσούρα” αντιμετώπισε στον πρώτο ημιτελικό τη Σοβιετική Ένωση, που ναι μεν βρισκόταν εκεί για τρίτη σερί διοργάνωση (κάτοχος το 1960, φιναλίστ το 1964), δε διέθετε όμως τα αστέρια των προηγούμενων χρόνων. Το παιχνίδι διεξήχθη στο “Σαν Πάολο” της Νάπολης, μπροστά σε 69.000 φιλάθλους και κάτω από καταρρακτώδη βροχή. Ο βαρύς αγωνιστικός χώρος δεν επέτρεψε να παιχτεί ωραίο ποδόσφαιρο και οι δυο ομάδες δημιούργησαν ελάχιστες ευκαιρίες.

Κορυφαία στιγμή του ματς ήταν το σουτ του Ντομενγκίνι που σταμάτησε στο δοκάρι του Γιούρι Πσενιτσνίκοφ, του τερματοφύλακα των Σοβιετικών που εκείνη τη χρονιά είχε διαδεχτεί στην Εθνική τον Γιασίν. Το 90λεπτο έληξε 0-0, το ίδιο και η παράταση και τότε συνέβη για πρώτη και τελευταία φορά σε τελική φάση ευρωπαϊκού πρωταθλήματος το ανήκουστο. Η UEFA δεν προέβλεπε ούτε επανάληψη του αγώνα, ούτε διαδικασία των πέναλτι (δεν είχε παρουσιαστεί ακόμα στα μεγάλα τουρνουά), αλλά στρίψιμο νομίσματος! Ο Γερμανός διαιτητής Κουρτ Τσένσερ αποσύρθηκε στα αποδυτήρια, συνοδευόμενος από τους δυο αρχηγούς, τον Φακέτι και τον Σεστέρνιεφ. Στις κερκίδες, εκτός από αγωνία, επικρατούσε και η απόλυτη σιωπή.

Ο Τσένσερ έβγαλε από την τσέπη του ένα παλιό αυστριακό νόμισμα, με τον Φακέτι να διαλέγει “κορόνα”. Ο διαιτητής το έστριψε, όμως αυτό πέφτοντας, σφηνώθηκε σε μια ρωγμή που είχε το δάπεδο του δωματίου. Ο Γερμανός, αντί να επαναλάβει τη διαδικασία, σήκωσε το νόμισμα, το έβαλε στην παλάμη του, το σκέπασε και όταν το φανέρωσε, φώναξε “Ιταλία”! Ο Σεστέρνιεφ έμεινε να τον κοιτάζει αποσβολωμένος, ενώ ο Φακέτι βγήκε τρέχοντας στον αγωνιστικό χώρο, φωνάζοντας ενθουσιασμένος στις εξέδρες “Ιταλία, Ιταλία”! Οι Σοβιετικοί αποχώρησαν από το γήπεδο απογοητευμένοι, ενώ για χρόνια τους στοίχειωνε το ερώτημα πόσες πλευρές έχουν τα νομίσματα στη Νάπολη. Οι Ιταλοί ήρθαν ισόπαλοι 1-1 στον τελικό με τους Γιουγκοσλάβους, όμως στο επαναληπτικό παιχνίδι νίκησαν 2-0 και κατέκτησαν το τρόπαιο, το πρώτο στην ιστορία τους.

1976, ΤΟ “ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑ” ΤΟΥ ΠΑΝΕΝΚΑ

Η σχετικά άγνωστη στο ευρωπαϊκό κοινό, Εθνική Τσεχοσλοβακίας, με εκλέκτορα τον Βάκλαβ Γιέτσεκ, έφτασε στη Γιουγκοσλαβία (όπου διοργανώθηκε το Euro του 1976) με μεγάλα αστέρια τους Αντόν Όντρους, Αντονίν Πανένκα, Ζντένεκ Νέχοντα, Μάριαν Μάσνι και Ίβο Βίκτορ. Όμως στον ημιτελικό θα αντιμετώπιζαν τη μεγάλη Ολλανδία του Γιόχαν Κρόιφ, που δυο χρόνια νωρίτερα είχε χάσει τον τελικό του Μουντιάλ από τη Δυτική Γερμανία. Εκτός από τον Κρόιφ, οι Ολλανδοί είχαν στις τάξεις τους τεράστιους παίκτες, όπως ο Νέεσκενς, ο Κρολ, ο Ρέζενμπρινκ, ο Ρεπ, τα αδέρφια Φαν ντε Κέρκοφ και ο Σουρμπίρ. Με τη βροχή να πέφτει ασταμάτητα στο Ζάγκρεμπ, οι Τσεχοσλοβάκοι τα έκαναν όλα. “Κλείδωσαν” τα αντίπαλα ατού, προηγήθηκαν με τον Όντρους και… ισοφάρισαν με αυτογκόλ του ίδιου παίκτη!

Έμειναν με 10 παίκτες λόγω αποβολής του Πόλακ, αλλά λίγο μετά αποβλήθηκε και ο Νέεσκενς, ενώ ο Κρόιφ αντίκρισε την κίτρινη κάρτα, που θα του στερούσε τη συμμετοχή στον τελικό, αν περνούσε η Ολλανδία. Όμως στην παράταση, τα γκολ των Νέχοντα και Βέσελι, έδωσαν τον θρίαμβο και την πρόκριση στους Τσεχοσλοβάκους, που στον τελικό του “Μικρού Μαρακανά” στο Βελιγράδι, θα αντιμετώπιζαν την παγκόσμια πρωταθλήτρια (1974) και πρωταθλήτρια Ευρώπης (1972), Δυτική Γερμανία των Μπέκενμπαουερ, Μάιερ, Φογκτς, Χένες, Μπόνχοφ, Χέλτσενμπαϊν και Ντίτερ Μίλερ! Τσεχοσλοβάκοι, Γερμανοί και UEFA συμφώνησαν ότι αν το ματς πήγαινε στην παράταση και έληγε και εκεί ισόπαλο, τότε δε θα διεξαγόταν επαναληπτικός αγώνας, αλλά ο νικητής θα ξεκαθάριζε στη διαδικασία των πέναλτι.

Οι παίκτες του Γιέτσεκ μπήκαν “σεληνιασμένοι” στο παιχνίδι και στο 25′ ήταν ήδη μπροστά με 2-0, με τα τέρματα των Σβέλικ και Ντόμπιας, ενώ οι Γερμανοί τα είχαν τελείως χαμένα. Παρόλα αυτά, κατάφεραν να μειώσουν στο 28′ με τον Μίλερ σε 2-1, όμως το σκορ δεν άλλαξε μέχρι τα τελευταία δευτερόλεπτα του 90λεπτου. Και ενώ όλοι ήταν έτοιμοι για τη λήξη και την τελετή απονομής στους Τσεχοσλοβάκους, ο Μπόνχοφ εκτέλεσε ένα κόρνερ στο 90′, με τον Χέλτσενμπαϊν να διαμορφώνει με κεφαλιά το 2-2! Η παράταση πέρασε ανεκμετάλλευτη και από τις δυο ομάδες και ακολούθησαν τα πέναλτι. Στα πρώτα επτά, ευστόχησαν όλοι, όμως ο Ούλι Χένες έστειλε το δικό του πάνω από τα δοκάρια του Βίκτορ. Ήταν η σειρά του Πανένκα, που αν πετύχαινε γκολ, θα τελείωναν όλα.

“Ένα βράδυ, στον ύπνο μου, σκέφτηκα ότι αν έσκαβα την μπάλα, θα αιφνιδίαζα τον τερματοφύλακα, ο οποίος θα είχε πέσει σε μια γωνία και δε θα μπορούσε να κάνει τίποτα για να το αποκρούσει”, εξομολογήθηκε μετά τον τελικό ο εμπνευστής του πιο χαρακτηριστικού πέναλτι στην ιστορία του ποδοσφαίρου, που έκτοτε μας έχει χαρίσει απίθανα γκολ, αλλά και επικές γκάφες. “Δύο μήνες πριν, ήξερα τι θα συμβεί. Ήμουν σίγουρος ότι θα φτάσουμε στον τελικό και θα πάρουμε το τρόπαιο στα πέναλτι, αλλά νόμιζα ότι θα ήταν με την Ολλανδία”, είχε δηλώσει ο Πανένκα, που είχε ζητήσει από τον Γιέτσεκ να είναι ο τελευταίος που θα εκτελούσε. Κάπως έτσι, ο Αντονίν Πανένκα ξεγέλασε τον Ζεπ Μάιερ, έγραψε ιστορία και έγινε ο ήρωας μιας ολόκληρης χώρας.

1984, Ο ΠΛΑΤΙΝΙ ΚΑΙ ΤΟ “ΧΤΑΠΟΔΙ”

Μια από τις πιο χαρισματικές ομάδες όλων των εποχών, όχι μόνο για τη Γαλλία, αλλά και για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο, οι “τρικολόρ” της δεκαετίας του ’80, με δυο συνεχόμενες παρουσίες στα ημιτελικά του Μουντιάλ (1982 & 1986) και δυο ισάριθμους αποκλεισμούς από τη Δυτική Γερμανία, κατάφεραν να κατακτήσουν το Euro του 1984, που διοργανώθηκε στη χώρα τους. Το εκπληκτικό σύνολο που δημιούργησε ο Μισέλ Ινταλγκό, εκτός από τον Μισέλ Πλατινί, διέθετε παίκτες όπως οι Μπατς, Μπατιστόν, Αμορός, Μποσίς, Φερναντέζ, Ζενζινί, Ζιρές, Σιξ, Τιγκανά, Ροστό, Λακόμπ και Μπελόν! Οι Γάλλοι πέρασαν “αέρα” τον όμιλο με τρεις νίκες, ξεπέρασαν στην παράταση και το εμπόδιο της Πορτογαλίας (3-2 με χατ-τρικ του Πλατινί) και έφτασαν στο τελικό του “Παρκ ντε Πρενς”.

Εκεί περίμενε η Ισπανία του Μιγκέλ Μουνιόθ, που είχε αφήσει εκτός συνέχειας στον όμιλο τη Δυτική Γερμανία (1-0) και είχε αποκλείσει δύσκολα στον ημιτελικό τη Δανία στα πέναλτι, με τη χαμένη εκτέλεση του Έλκιερ στο τελευταίο χτύπημα. Ο Μιγκέλ Μουνιόθ είχε επίσης πολύ καλούς παίκτες: Αρκονάδα, Μπουτραγκένιο, Καμάτσο, Μαθέδα, Γκορδίγιο, Σενιόρ, Σαντιγιάνα, Βίκτορ Μουνιόθ, Γκαγέγο, Καράσκο, Σαράμπια και Μάρκος Αλόνσο. Το παιχνίδι διεξήχθη μπροστά σε περίπου 50.000 θεατές και ήταν τελείως αμφίρροπο, με τους Ισπανούς να μην επιτρέπουν στους Γάλλους να ξεδιπλώσουν τις επιθετικές τους αρετές. Όλα αυτά μέχρι το 57′ της συνάντησης, όταν η Γαλλία κέρδισε ένα φάουλ ελάχιστα έξω από την ισπανική περιοχή.

Εδώ να πούμε ότι ο τερματοφύλακας της Furia Roja και της Ρεάλ Σοθιεδάδ, Λουίς Μιγκέλ Αρκονάδα, ήταν γνωστός για τα καταπληκτικά ρεφλέξ του, που του είχαν χαρίσει την προσωνυμία “pulpo”, δηλαδή χταπόδι. Όταν ο σπεσιαλίστας Πλατινί εκτέλεσε το φάουλ, η μπάλα πέρασε ακίνδυνα δίπλα από το τείχος και κατευθύνθηκε κατευθείαν στα χέρια του Βάσκου γκολκίπερ. Όμως, αμέσως μετά και αφού το “χταπόδι” φάνηκε ότι την είχε μπλοκάρει, η μπάλα γλίστρησε κάτω από το σώμα του και κατέληξε σαδιστικά αργά στην εστία του. Οι Γάλλοι βρέθηκαν τελείως ανέλπιστα μπροστά στο σκορ, η Ισπανία προσπάθησε αλλά δε βρήκε το γκολ της ισοφάρισης και στο τελευταίο λεπτό ο Μπελόν σφράγισε τον θρίαμβο των “τρικολόρ” σημειώνοντας το τελικό 2-0.

Το 1-0 του Πλατινί είναι μέχρι σήμερα γνωστό στους Ισπανούς ως “το γκολ του Αρκονάδα”. 24 χρόνια αργότερα, στο Euro του 2008 και την επιστροφή της Furia Roja στην κορυφή της Ευρώπης, στην τελετή της απονομής, ο αναπληρωματικός πορτέρο της Ισπανίας, Αντρές Παλόπ, πήρε το μετάλλιό του φορώντας τη φανέλα του Αρκονάδα από τον ιστορικό τελικό του 1984. Ο Παλόπ είχε εξηγήσει τότε την κίνησή του ως εξής: “Του άξιζε να τιμηθεί, είχα την τύχη να αποκτήσω τη φανέλα του, την είχα φέρει μαζί μου και είχα αποφασίσει πως αν παίρναμε το τρόπαιο, θα τη φορούσα, γιατί έχει μείνει στην ιστορία για εκείνο το τραγικό του λάθος, αλλά το δίκαιο θα ήταν να θυμόμαστε επίσης ότι υπήρξε ένας τεράστιος τερματοφύλακας με εκπληκτικές επεμβάσεις, τόσο με τη Σοθιεδάδ, όσο και με την Εθνική”. Λεπτομέρεια; Το μετάλλιο στον Παλόπ είχε απονείμει ο Μισέλ Πλατινί!

1988, Η “ΦΩΤΟΒΟΛΙΔΑ” ΤΟΥ ΦΑΝ ΜΠΑΣΤΕΝ

Μια άλλη ευρωπαϊκή υπερδύναμη, η μεγάλη Ολλανδία που δίδαξε το “ολοκληρωτικό” ποδόσφαιρο και έφτασε σε δυο σερί τελικούς Παγκοσμίου Κυπέλλου (1974 & 1978), έχοντας όμως την ατυχία και στους δυο να αντιμετωπίσει τις διοργανώτριες χώρες (Δ. Γερμανία & Αργεντινή), κινδύνευε να μείνει για πάντα “βασίλισσα χωρίς στέμμα”. Έχοντας αποτύχει να προκριθούν στα Μουντιάλ του 1982 και του 1986, αλλά και στο Euro του 1984, οι Ολλανδοί ήθελαν να επιστρέψουν στο προσκήνιο, ξεκινώντας από το Euro του 1988, τη διοργάνωση του οποίου είχε αναλάβει η Δυτική Γερμανία. Στον πάγκο των “οράνιε” είχε επιστρέψει ο εμπνευστής του “total football”, Ρίνους Μίχελς, που είχε στη διάθεσή του μια από τις πλέον χαρισματικές φουρνιές στην ιστορία του αθλήματος.

Τα ονόματα και μόνο προκαλούν ακόμα και σήμερα ίλιγγο! Φαν Μπάστεν, Ράικαρντ, Κούμαν, Γκούλιτ, Φαν Μπρόικελεν, Φάνενμπουργκ, Φαν Τίχελεν, Βίντερ, Κιφτ, Μιούρεν και ο ομοσπονδιακός μας προπονητής, Φαν Σιπ. Οι Ολλανδοί ξεκίνησαν με ήττα από τη Σοβιετική Ένωση (1-0), όμως στη συνέχεια νίκησαν 3-1 την Αγγλία με χατ-τρικ του Φαν Μπάστεν και 1-0 την Ιρλανδία και πέρασαν στα νοκ άουτ. Στον ημιτελικό είχαμε τη μεγάλη ρεβάνς του τελικού του Μουντιάλ του 1974, αφού οι “οράνιε” βρήκαν απέναντί τους τη Δυτική Γερμανία, και πάλι ως γηπεδούχο! Εκλέκτορας πλέον ο Φραντς Μπέκενμπαουερ, με παίκτες όπως οι Μπρέμε, Λιτμπάρσκι, Ματέους, Φέλερ, Τον, Μπέρτχολντ, Κλίνσμαν, Κόλερ, Ίμελ και Μπούχβαλντ.

* Βίντεο: Highlights από τον τελικό του 1988. Το γκολ του Φανν Μπάστεν στο 1:55.

Στο Αμβούργο, οι Τεύτονες προηγήθηκαν στο 55′ με πέναλτι του Ματέους, όμως οι Ολλανδοί ισοφάρισαν στο 74′ με πέναλτι του Κούμαν και πήραν τη νίκη στο 89′ με σουτ του Φαν Μπάστεν. Στον τελικό του “Ολυμπιακού Σταδίου” στο Μόναχο, περίμεναν τα “υπερηχητικά” του Λομπανόφσκι, που είχαν φτάσει στον τελικό χωρίς ήττα, αποκλείοντας στον ημιτελικό την Ιταλία (2-0). Η Σοβιετική Ένωση, που ήδη είχε νικήσει στον όμιλο την Ολλανδία, ήταν μια ομάδα-υπόδειγμα, με εκπληκτικούς παίκτες: Ντασάεφ, Μπελάνοφ, Λιτόφτσενκο, Προτάσοφ, Αλεΐνικοφ, Ρατς, Ζαβάροφ, Μπεσόνοφ, Κουζνέτσοφ και Μιχαϊλιτσένκο. Οι Σοβιετικοί ξεκίνησαν εντυπωσιακά το παιχνίδι, έχασαν ευκαιρίες, αλλά ήταν ο Γκούλιτ εκείνος που άνοιξε το σκορ στο 32′ με κεφαλιά.

Όμως το καλύτερο θα ερχόταν στο ξεκίνημα του δευτέρου ημιχρόνου, στο 54′ του ματς. Ο Άρνολντ Μιούρεν γέμισε από αριστερά, η μπάλα έφτασε στον Φαν Μπάστεν, ο οποίος χωρίς να την αφήσει να αναπηδήσει στο χορτάρι, έπιασε από τα πλάγια, από σχεδόν αδύνατη γωνία, ένα απίστευτο σουτ, μια πραγματική φωτοβολίδα, κατακεραυνώνοντας τον Ντασάεφ, τον κορυφαίο εκείνη την εποχή τερματοφύλακα στον κόσμο. Δεν ήταν μόνο το πιο εντυπωσιακό γκολ εκείνου του Euro, αλλά μέχρι σήμερα θεωρείται το κορυφαίο στην ιστορία της διοργάνωσης. Οι Σοβιετικοί αντέδρασαν, είχαν ένα δοκάρι με τον Μπελάνοφ και αμέσως μετά ο ίδιος παίκτης δεν μπόρεσε να νικήσει τον Φαν Μπρόικελεν από τη βούλα του πέναλτι. Το 2-0 δεν άλλαξε και η Ολλανδία κατέκτησε τον πρώτο και μοναδικό μέχρι σήμερα μεγάλο τίτλο στην ιστορία της.

1992, ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΔΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΟΥ ΒΙΛΦΟΡΤ

Περνάμε στο μεγαλύτερο “θαύμα” της ιστορίας του θεσμού (μέχρι το 2004 και την Εθνική Ελλάδας), στο Euro που διοργανώθηκε το 1992 στη Σουηδία. Ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, ο ΟΗΕ αποφάσισε να επιβάλλει εμπάργκο στη χώρα και η FIFA απέκλεισε τους “πλάβι” από κάθε διεθνή διοργάνωση. Στις 31 Μαΐου του 1992, δέκα ημέρες πριν την έναρξη του Euro, η UEFA απέβαλλε με τη σειρά της τους Γιουγκοσλάβους από την τελική φάση και κάλεσε στη θέση τους τη δεύτερη εκείνου του προκριματικού ομίλου, δηλαδή τη Δανία. Ο Δανός ομοσπονδιακός, Μέλερ Νίλσεν, ενημερώθηκε για τις εξελίξεις και άρχισε να ψάχνει τους παίκτες του, που βρίσκονταν όλοι σε διακοπές, διασκορπισμένοι σε κάθε πιθανή γωνιά της γης!

Ο Νίλσεν μπορεί να “έφαγε πόρτα” από το μεγάλο αστέρι της Εθνικής, τον Μίκαελ Λάουντρουπ, αλλά μάζεψε όλους τους υπόλοιπους, που αμέσως άφησαν τις παραλίες και μπήκαν στο αεροπλάνο για να επιστρέψουν στη χώρα τους. Τα σημαντικότερα ονόματα ήταν ο Μπρίαν Λάουντρουπ (μικρότερος αδερφός του Μίκαελ), ο Σμάιχελ, ο Βίλφορτ, ο Μέλμπι, ο Λαρς Όλσεν και ο Πόουλσεν. Οι Δανοί βρέθηκαν σε όμιλο “φωτιά”, μαζί με Αγγλία, Γαλλία και τη διοργανώτρια Σουδία. Ξεκίνησαν με λευκή ισοπαλία απέναντι στους Άγγλους, έχασαν 1-0 από τους Σουηδούς και νίκησαν στην τελευταία αγωνιστική 2-1 τη Γαλλία, παίρνοντας την πρόκριση και αφήνοντας εκτός συνέχειας τόσο τα “λιοντάρια” όσο και τους “τρικολόρ”.

Στον ημιτελικό έπεσαν πάνω στην Ολλανδία, που τέσσερις μέρες νωρίτερα είχε νικήσει άνετα 3-1 τη Γερμανία. Όμως οι Δανοί αιφνιδίασαν τελείως τους “οράνιε”, προηγήθηκαν δυο φορές στο σκορ με ισάριθμα γκολ του Λάρσεν (5′ & 33′) και ισοφαρίστηκαν από τους Μπέργκαμπ (23′) και Ράικαρντ (86′). Το 2-2 δεν άλλαξε στην παράταση και η πρόκριση κρίθηκε στα πέναλτι, εκεί όπου ευστόχησαν όλοι οι Δανοί, με τον Σμάιχελ να αποκρούει το χτύπημα του Φαν Μπάστεν. Στο “Ούλεβι” του Γκέτεμποργκ διεξήχθη ο μεγάλος τελικός με αντίπαλο την παγκόσμια πρωταθλήτρια του 1990, Γερμανία, που είχε αποκλείσει δύσκολα στον άλλο ημιτελικό τη Σουηδία (3-2) και ήταν το αδιαφιλονίκητο φαβορί για τον τίτλο.

Η ομάδα του Μπέρτι Φογκτς ήταν γεμάτη αστέρια (Ίλγκνερ, Μπρέμε, Κόλερ, Μπούχβαλντ, Φέλερ, Ζάμερ, Κλίνσμαν, Ρίντλε, Έφενμπεργκ), όμως η Δανία ήταν αποφασισμένη να διαλύσει όλα τα προγνωστικά. Οι Τεύτονες μπήκαν λυσσασμένα στο παιχνίδι, πίεσαν ασφυκτικά, έφτιαξαν ευκαιρίες, αλλά όταν ο Γένσεν άνοιξε το σκορ στο 18′, το σκηνικό άλλαξε. Οι Γερμανοί αποσυντονίστηκαν, ο Σμάιχελ ήταν “κέρβερος” στην εστία του και όταν στο 78′ ο Βίλφορτ πέτυχε το 2-0, όλα τελείωσαν. Η απίστευτη έκπληξη είχε ολοκληρωθεί, με ένα εκατομμύριο Δανούς να υποδέχονται την επόμενη μέρα στην Κοπεγχάγη τους νέους πρωταθλητές Ευρώπης. Όμως εκείνο το θαύμα έκρυβε μέσα του και ένα αδιανόητο προσωπικό δράμα.

Ο Κιμ Βίλφορτ, ο παίκτης που σφράγισε τη νίκη της ομάδας του στον τελικό με το δεύτερο γκολ, είχε φύγει από τη Σουηδία πριν από το καθοριστικό ματς με την Γαλλία, για να βρεθεί στο πλευρό της επτάχρονης κορούλας του, η οποία έδινε μάχη με τη λευχαιμία. Παρότι δεν ήθελε να την αποχωριστεί, η οικογένειά του τον έπεισε να επιστρέψει στη διοργάνωση και να αγωνιστεί κανονικά, εκεί όπου σκόραρε στη διαδικασία των πέναλτι με την Ολλανδία και διαμόρφωσε το τελικό σκορ απέναντι στους Γερμανούς. Ο Βίλφορτ ήταν αυτός που δεν μπόρεσε να χαρεί όσο του άξιζε, την επιτυχία της Εθνικής, αφού η μικρή Λίνε έχασε δυστυχώς την άνιση μάχη λίγο καιρό μετά την ολοκλήρωση εκείνου του Euro…

1996 & 2000, ΤΑ “ΧΡΥΣΑ” ΓΚΟΛ ΠΟΥ ΕΚΡΙΝΑΝ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ

Το 1993 η FIFA εισήγαγε τον κανονισμό του “χρυσού γκολ” ή αν το προτιμάτε, του “ξαφνικού θανάτου” (καταργήθηκε το 2002). Σήμαινε πως όταν ένα νοκ άουτ παιχνίδι μιας διοργάνωσης πήγαινε στην παράταση, η πρώτη ομάδα που πετύχαινε γκολ ήταν και η νικήτρια, ενώ το ματς έληγε αυτόματα, σε όποιο λεπτό ή ημίχρονο (της παράτασης) και αν βρισκόταν. Με αυτόν τον τρόπο έμελλε να κριθούν δυο σερί τελικοί, αυτοί στα Euro του 1996 και του 2000. Το 1996 η διοργάνωση φιλοξενήθηκε στην Αγγλία και εκεί προέκυψε μια μεγάλη έκπληξη από τη μια μεριά του ταμπλό. Η Τσεχία των Νέντβεντ, Μπέιμπλ, Πομπόρσκι, Μπέργκερ και Σμίτσερ, αφού άφησε εκτός συνέχειας στον όμιλο την Ιταλία, απέκλεισε στους “8” την Πορτογαλία (1-0) και στον ημιτελικό τη Γαλλία 6-5 στα πέναλτι.

Από την άλλη μεριά του ταμπλό, η Γερμανία του Μπέρτι Φογκτς και των Κέπκε, Ζάμερ, Μέλερ, Χέσλερ, Κόλερ, Μπάμπελ, Μπίρχοφ και Κλίνσμαν, έφτασε αήττητη στον τελικό, αποκλείοντας στους “8” την Κροατία (2-1) και στους “4” την Αγγλία στα πέναλτι (1-1 & 6-5). Οι Γερμανοί είχαν ήδη νικήσει στον όμιλο τους Τσέχους (2-0) και ήταν φυσικά το φαβορί. Παρόλα αυτά, ήταν η Τσεχία εκείνη που πήρε προβάδισμα στο “Γουέμπλεϊ” με το πέναλτι του Μπέργκερ στο 59′. Δέκα λεπτά αργότερα, ο Φογκτς πέρασε τον Μπίρχοφ ως αλλαγή και εκείνος ισοφάρισε το παιχνίδι στο 73′ με εκπληκτική κεφαλιά. Πέντε λεπτά μετά το ξεκίνημα της παράτασης, ο ίδιος παίκτης σκόραρε και πάλι, πετυχαίνοντας το χρυσό γκολ, που οδήγησε τους Γερμανούς στην κατάκτηση του τροπαίου.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, η διοργάνωση φιλοξενήθηκε από κοινού στα γήπεδα του Βελγίου και της Ολλανδίας. Από τη μια μεριά του ταμπλό, η Ιταλία έφτασε αήττητη μέχρι τον τελικό, με τρεις νίκες στον όμιλο, 2-0 τη Ρουμανία στον προημιτελικό και 3-1 την Ολλανδία στα πέναλτι (0-0) στον ημιτελικό. Η “σκουάντρα ατσούρα” του Ντίνο Τζοφ ήταν γεμάτη αστέρια: Μαλντίνι, Αλμπερτίνι, Καναβάρο, Ιντσάγκι, Ντελ Πιέρο, Νέστα, Πεσότο, Κόντε, Ντι Λίβιο, Φεράρα, Τότι! Όμως, απέναντί της, στον τελικό του “Ντε Κάιπ” στο Ρότερνταμ, βρισκόταν η Παγκόσμια Πρωταθλήτρια του 1998, Γαλλία, της οποίας η αξία ήταν δεδομένη: Μπαρτέζ, Βιεϊρά, Ζιντάν, Λιζαραζού, Μπλαν, Τζορκαέφ, Ντεσάν, Ντεσαγί, Πιρές, Ανρί, Τουράμ, Τρεζεγκέ, Πετί, Καρεμπέ!

Οι Γάλλοι είχαν αποκλείσει στους “8” την Ισπανία (2-1) και στους “4” την Πορτογαλία (2-1 στην παράταση με το “χρυσό γκολ” του Ζιζού με πέναλτι). Η Ιταλία μπήκε πολύ δυνατά στο ματς, κυριάρχησε, έχασε απίστευτες ευκαιρίες και προηγήθηκε στο 55′ με τον Ντελβέκιο. Ο Λεμέρ, ψάχνοντας την ισοφάριση, πέρασε ως αλλαγές τους Τρεζεγκέ και Πιρές, παίζοντας φουλ επίθεση στα τελευταία λεπτά. Στα τελευταία δευτερόλεπτα των καθυστερήσεων και ενώ οι Ιταλοί φίλαθλοι ήταν έτοιμοι να πανηγυρίσουν την κατάκτηση του τροπαίου, ο Βιλτόρ πέτυχε το 1-1, οδηγώντας το ματς στην παράταση. Η ψυχολογία είχε πλέον αλλάξει, η Γάλλοι “πετούσαν” στο γήπεδο και στο 103′ ο Πιρές έκανε μια εντυπωσιακή κούρσα από αριστερά, πάσαρε στον Τρεζεγκέ μέσα στη μεγάλη περιοχή, με τον τελευταίο να πιάνει ένα βολέ και να στέλνει τη μπάλα στο “παραθυράκι” του Τόλντο για να χαρίσει τη νίκη και τον τίτλο στην ομάδα του. Οι “τρικολόρ” ισοφάρισαν έτσι την επίδοση της Δ. Γερμανίας, που είχε κατακτήσει μέσα σε δυο χρόνια ευρωπαϊκό (1972) και παγκόσμιο (1974).